Triglyceriden waarden

Triglyceriden zijn vetten in het bloed die door het lichaam als energiebron gebruikt worden. Als uw triglyceriden verhoogd zijn, kan dit het proces van aderverkalking versnellen en uiteindelijk zelfs hart- en vaatziekten veroorzaken. Aangezien het metabolisme van cholesterol en triglyceriden sterk met elkaar samenhangt, is dit verhoogde risico ook niet verwonderlijk. Het is daarom belangrijk om uw triglyceriden waarden laag te houden. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de rol van triglyceriden in het bloed bij het ontstaan van atherosclerose.

1. Hypertriglyceridemie

Hypertriglyceridemie is een veel voorkomend klinisch probleem in Europa. Naar schatting heeft wereldwijd ongeveer 10% van de bevolking een hypertriglyceridemie. Als de triglyceriden waarden tussen de 1,7 en 10 mmol/l zijn, wordt dit gezien als een milde hypertriglyceridemie. Men spreekt van een ernstige hypertriglyceridemie vanaf waarden die hoger zijn dan 10 mmol/l. Dit komt voor bij ongeveer 0,1 – 0,2% van de bevolking¹. 

Optimale triglyceriden waarden	Milde hypertriglyceridemie	Ernstige hypertriglyceridemie
lager dan 1,7 mmol/l	tussen 1,7 en 10 mmol/l	hoger dan 10 mmol/l

Diverse studies hebben aangetoond dat een hoog triglyceriden gehalte het risico op hart- en vaatziekten sterk kan verhogen. Ernstig verhoogde waarden van de triglyceriden vergroten bovendien het risico op pancreatitis. Pancreatitis is de medische uitdrukking voor alvleesklierontsteking.

In de meeste gevallen is een hypertriglyceridemie het gevolg van een secundaire factor. Hierbij een overzicht van mogelijke oorzaken van te hoge triglyceriden waarden:

• Overgewicht (adipositas)
• Het metabool syndroom en diabetes (meestal type 2)
• Insuline resistentie
• Een energierijk dieet
• Zwangerschap (vooral in het derde trimester)
• Nierziekte
• Overmatig gebruik van alcohol
• Systemische lupus erythematodes
• Plasmaferese
• Hypothyreoïdie
• Het gebruik van bepaalde medicijnen

Een hypertriglyceridemie kan ook een erfelijke oorzaak hebben. Men spreekt in dat geval van een zogenaamde ‘familiaire hypertriglyceridemie’. 

1.1 Familiaire hypertriglyceridemie

Familiaire hypertriglyceridemie is een relatief veel voorkomende erfelijke aandoening. Het is een autosomaal dominante ziekte die bij ongeveer 1 op de 500 mensen voorkomt. Er is bij de erfelijke variant van hypertriglyceridemie in de meerderheid van de gevallen sprake van een milde vorm met triglyceriden waarden onder de 5 mmol/l. Het is belangrijk om een arts te raadplegen als u mogelijk een familiare hypertriglyceridemie heeft. Bepaalde fenotypen (hyperTG-hyperapoB) zijn zeer atherogeen, wat betekent dat zij het risico op slagaderverkalking sterk verhogen, en moeten worden behandeld. 

2. Triglyceriden waarden en cholesterol

Mogelijk vraagt u zich nu af: zijn mijn triglyceriden waarden nu te hoog of moet ik ze verlagen? Als richtlijn kunt u aanhouden om te streven naar triglyceriden waarden van 1,7 mmol/l of lager. Een waarde hoger dan 1,7 mmol/l geeft een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. U kunt uw triglyceriden waarden laten bepalen aan de hand van een cholesterolmeting.

Bij een hypertriglyceridemie is meestal ook sprake van een te laag HDL-cholesterol. Hoewel zowel de triglyceriden als ook de HDL waarden afwijken, kan het LDL cholesterol bij een hypertriglyceridemie volledig normaal zijn. In onderstaande tabel vindt u een overzicht van de normale cholesterolwaarden. In het volgende hoofdstuk op deze pagina leest u hoe u uw triglyceriden kunt verlagen. 

Soort cholesterol	Optimale waarde in mg/dl (Belgie)	Optimale waarde in mmol/l (Nederland)
Totaal cholesterol	onder 200 mg/dl	onder 5 mmol/l
LDL cholesterol	onder 100 mg/dl	onder 2,6 mmol/l
HDL cholesterol	meer dan 58 (man) of 66 (vrouw) mg/dl	meer dan 1,5 (man) of 1,7 (vrouw) mmol/l
Triglyceriden	onder 150 mg/dl	onder 1,7 mmol/l

3. Triglyceriden en het risico op hart-vaatziekten

Onderzoek heeft aangetoond dat een hoog gehalte triglyceriden samenhangt met een verhoogd risico op hart-vaatziekten. De zogenaamde ‘Copenhagen General Population Study’ illustreerde dat het risico op een hartinfarct, beroerte en overlijden stijgt bij mensen met hoge triglyceriden waarden. Dit verhoogde risico geldt zowel bij gezonde personen als bij mensen die al ooit een hartinfarct of beroerte hebben doorgemaakt³. 

4. Kan ik zelf mijn triglyceriden verlagen?

Jazeker! Als uw triglyceriden verhoogd zijn, kunt u zelf uw triglyceriden verlagen door een aanpassing in uw leefstijl & dieet. Onderstaande tabel geeft, op basis van wetenschappelijk onderzoek, een overzicht van maatregelen die u zelf kunt nemen om uw triglyceriden te verlagen. Een arts heeft bovendien de mogelijk om, in aanvulling op leefstijl advies, triglyceride-verlagende medicijnen voor te schrijven. In de komende hoofdstukken worden verschillende mogelijkheden in meer detail toegelicht.

Maatregel	Verlaging triglyceriden	Literatuur
Stop alcohol	Variabel	Pubmed 6736783
	Tot 80% na alcoholisme	Pubmed 4359737
Afvallen	Ongeveer 0,1 mmol/l (8 mg/dl) per kg gewichtsverlies	Pubmed 27324830 en Pubmed 1386186
Beweging	10 tot 20% verlaging	Pubmed 17533202
Voeding	10 tot 15% verlaging	Pubmed 16287956

4.1 Een gezonde leefstijl kan de waarden van uw triglyceriden verlagen

Uw leefstijl heeft een belangrijke invloed op uw triglyceriden waarden. Leefstijl adviezen kunnen daarom een effectieve methode zijn om uw triglyceriden te verlagen.

Bijvoorbeeld roken is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. Bovendien heeft roken een negatieve invloed op uw bloedwaarden, zoals triglyceriden. Stoppen met roken is een effectieve stap.

Ook uw dieet heeft impact op uw triglyceriden. Minder vet, minder alcohol en minder suiker kan de hoeveelheid triglyceriden in het bloed verlagen. Ook het eten van meer groenten en fruit zal helpen bij het verlagen van uw triglyceriden en dus het verlagen van het risico op hart- en vaatziekten.

Ook lichaamsbeweging en het streven naar een gezond lichaamsgewicht kan uw triglyceriden verlagen. Door veel te bewegen verbrand u vetten, waardoor ook het triglyceridengehalte verlaagt wordt.

4.2 Met voeding triglyceriden verlagen

In onderstaande tabel vindt u een overzicht met suggesties bij het verlagen van uw triglyceriden.

– Verhoog gebruik van enkelvoudig onverzadigde vetzuren (bijv. olijfolie, koolzaadolie, zonnebloemolie) ter vervanging van slechte vetten

– Zorg dat u voldoende vitamine C binnenkrijgt

– Vermijd geraffineerde koolhydraten zoals suiker

– Drink minder alcohol

– Geschikte voedingsmiddelen zijn bijvoorbeeld: Avocado, Blauwe druif, Linzen, Notenolie, Olijfolie, Pijnboom pitten, Pompoen olie of -pitten, Prei, Knoflook, Lente ui, Lijnzaad, Sesam pasta of -zaad, Shi take, Soja, Soja yoghurt, Taugé, Vis, Walnoten, Witte bonen

Veel koolhydraten zorgt voor meer triglyceriden. Eet daarom liever gematigde hoeveelheden koolhydraten en kies voor koolhydraten die minder snel verteren (groenten, fruit, sojayoghurt)

4.3 Kan ik triglyceriden verlagen met medicijnen?

Cholesterolverlagers kunnen ook uw triglyceriden verlagen. Of het gebruik van een cholesterolverlager voor u verstandig is, hangt veelal af van de individuele situatie en moet daarom besproken worden met een deskundige. Overleg het gebruik van cholesterolverlagers daarom altijd eerst goed met uw huisarts en/of specialist.

5. Diabetes en triglyceriden

Als u diabetes hebt, houdt dan uw bloedsuikerspiegel onder controle. Een hoge spiegel heeft namelijk als gevolg dat extra glucose wordt omgezet in vet en veroorzaakt ook een stijging van de hoeveelheid triglyceriden in uw bloed.

Literatuurverwijzingen

1. Laufs U, et al. Clinical review on triglycerides. 2019. European Heart Journal.
2. Richtlijnendatabase.nl. Differentiaaldiagnose bij hypertriglyceridemie. 2018.
3. Madsen CM, Varbo A, Nordestgaard BG. Unmet need for primary prevention in individuals with hypertriglyceridaemia not eligible for statin therapy according to European Society of Cardiology/European Atherosclerosis Society guidelines: a contemporary population-based study. European Heart Journal. 2018;39:610–619.
4. Castro Cabezas M, Bruin TWA de, Erkelens DW. Familialcombined hyperlipidemia: 1973-1991. Netherlands Journal of Medicine. 1992; 40: 83-95.
5. Manninen V, Tenkanen L, Koskinen P, et al. Joint effects of serum triglyceride and LDL cholesterol and HDL cholesterol concentrations on coronary heart disease risk in the Helsinki Heart Study. Implications for treatment. Circulation. 1992; 85: 37-45.
6. Austin MA. Plasma triglyceride and coronary heart disease. Arterioscler Thromb. 1991; 11: 2-14.